Kierunek Wyspy, czyli droga do stażu w Wielkiej Brytanii.

Już za kilka dni rozpoczynam ostatni rok studiów, ale jako, że lubię planować swoją przyszłość z wyprzedzeniem, moje myśli wybiegają o prawie rok do przodu, do czekającego mnie po szóstym roku stażu podyplomowego. Pozostając wierną maksymie, będącej nazwą mojego bloga ["Be brave, dream big."], moje plany dotyczące stażu wymagają trochę więcej zachodu i przemyśleń niż wybór miasta i szpitala w Polsce. Już kilka lat temu, zaraz po rozpoczęciu studiów, zaczęłam interesować się możliwościami kształcenia się za granicą. Ktoś mógłby mi wytknąć, że to niepatriotyczne z mojej strony, ale dla mnie najważniejsze jest to, aby uzyskać jak najlepszą możliwą edukację, a to gdzie będzie się to odbywać jest dla mnie sprawą drugorzędną. Swoje rozważania rozpoczęłam od Kanady, ponieważ przy wszystkich absurdach dzisiejszego świata, robi ona wrażenie bardzo stabilnego kraju, z dobrze prosperującym systemem ochrony zdrowia. Niestety, dostanie się tam na specjalizację (staż odbywa się u nich w ramach studiów) jest nie tylko bardzo trudne, ale także szalenie kosztowne. Podobnie jak w przypadku Stanów Zjednoczonych, do których za żadne skarby nie chciałabym wyjechać, same egzaminy, otwierające drzwi do rekrutacji, kosztują łącznie około 10 000 CAD. Dodatkowo, Kanada jest jednak spory kawałek od nas, więc loty do Polski byłyby nie tylko bardzo drogie, ale też wielogodzinne. Pomyślałam więc, że warto byłoby rozejrzeć się za czymś bliżej domu. Innym aspektem, który także musiałam wziąć pod uwagę przy moich rozmyślaniach, są moje umiejętności językowe, które pozwalają mi realistycznie rozważać tylko kraje anglojęzyczne, ponieważ nie czułabym się na siłach praktykować medycyny w żadnym innym języku, nawet jeśli potencjalnie byłoby to do zrobienia przy odpowiednim nakładzie pracy. Tak też zrodził się plan wyjazdu do Wielkiej Brytanii. To między innymi dlatego, postanowiłam pojechać tam na praktyki wakacyjne, aby zobaczyć czy jest to miejsce, w którym umiałabym się odnaleźć. Każdy kto czytał moje wpisy z zeszłorocznych wakacji, wie, że odpowiedź na to pytanie nie mogłaby być bardziej pozytywna. Choć brytyjski system ochrony zdrowia [NHS] boryka się z dokładnie takimi samymi problemami jak NFZ, to jednak ich skala jest diametralnie różna. To co u nich uznawane jest za "niedobór lekarzy", w wielu naszych szpitalach jest nieosiągalnym marzeniem, to co u nich uchodzi za "nadmierną biurokrację", u nas zajmuje nieporównywalnie więcej czasu. Jednak to co dla mnie jest najważniejsze, to to jak odmienne jest tam podejście do kształcenia młodych lekarzy. Jasne, jak wszędzie można trafić na lepsze i gorsze szpitale czy mniej i bardziej pomocnych specjalistów, ale mimo tego, ich podejście i mentalność odpowiadają mi bardziej niż to co czekałoby mnie w Polsce. Słuchając wiadomości i śledząc to co dzieje się w naszym kraju, zwłaszcza w kontekście ochrony zdrowia, nietrudno wpaść w pułapkę zasady "wszędzie dobrze gdzie nas nie ma", dlatego też, zanim podjęłam jakiekolwiek kroki w kierunku wyjazdu, spędziłam na prawdę dużo czasu czytając ile się da, żeby moja decyzja była jak najbardziej przemyślana. Zdaję sobie sprawę z aspektów, które dla wielu, z miejsca wykluczyłyby Wielką Brytanię z grupy potencjalnych miejsc odbywania stażu i specjalizacji, ale dla mnie jest to opcja w pełni do zaakceptowania. No dobra, ale co w ogóle trzeba zrobić, aby jako polski student dostać się tam na staż? Jest to jednocześnie znacznie prostsze i znacznie bardziej męczące niż mogłoby się wydawać.

Oto najważniejsze informacje dotyczące rekrutacji na staż w UK, a nóż komuś w przyszłości się przydadzą (a więcej szczegółów z moich zmagań, poniżej):

• brytyjski staż, czyli Foundation Programme [FP], trwa 2 lata i zaczyna się zawsze w pierwszą środę sierpnia
• istnieją trzy typy Foundation Programme:
• tradycyjny, który składa się na ogół z sześciu 4-miesięcznych rotacji na różnych oddziałach, podobnie jak staż w Polsce
• priorytetowy, który został wprowadzony od tego roku i różni się tylko tym, że w pewnych mało popularnych miejscach, gdzie NHS ma problem ze ściągnięciem młodych lekarzy, oferowane są różnego rodzaju benefity, czy to w postaci zakwaterowania, dodatkowych pieniędzy czy nadprogramowych możliwości szkoleniowych, wszystkie szczegóły w pliku dostępnym tutaj
• akademicki, który różni się od tradycyjnego tym, że zapewnia więcej możliwości prowadzenia badań, uczenia studentów itp. nie byłam nim nigdy zainteresowana, więc nie znam szczegółów, ale główną różnicą z punktu widzenia rekrutacji jest to, że bez względu na miejsce docelowe, zawsze organizowana jest rozmowa kwalifikacyjna, co normalnie jest rzadkością
• rekrutacja dla studentów spoza UK rozpoczyna się parę miesięcy wcześniej niż ta dla Brytyjczyków, czyli rok przed ukończeniem studiów, ale tak naprawdę trzeba się za to zabrać co najmniej 1,5 roku wcześniej, żeby zdążyć zebrać potrzebne dokumenty i zdać egzamin językowy
• wszyscy studenci kończący nie-brytyjskie uniwersytety medyczne, muszą rozpocząć rekrutację od Eligibility Application, która trwa od końca czerwca do pierwszego tygodnia sierpnia (po naszym piątym roku)
• Eligibility Application obejmuje: rejestrację online w systemie Oriel oraz dostarczenie następujących dokumentów:
• dowód znajomości języka angielskiego w postaci certyfikatu IELTS z wynikiem min. 7,5 z każdej części
• zaświadczenie od dziekana, w którym potwierdza on lokatę aplikującego studenta na tle całego jego roku, w oparciu o średnią ze wszystkich lat studiów oraz potwierdza, że student ten ma szansę zakończenia ostatniego roku w konkretnej daty (ja podałam 30 czerwca, bo wtedy powinnam mieć już zdane wszystkie egzaminy, w razie problemów, warto porozmawiać ze swoim dziekanem i wyjaśnić, że to nie jest poświadczanie nieprawdy, mimo że rok akademicki na wielu uczelniach kończy się oficjalnie we wrześniu, bo UKFPO pyta właśnie o ten "potencjalny" koniec)
• skan paszportu, który służy jednocześnie jako dokument upoważniający do pracy w UK (nie wiadomo jak i czy w ogóle zmieni się status europejskich studentów po sfinalizowaniu tego nieszczęsnego Brexitu, ale jak na razie żadni obywatele EEA nie potrzebują nic więcej)
• pierwszy rok - FY1 jest analogiczny do naszego stażu, młodzi lekarze posiadają tzw.: "prowizoryczne prawo wykonywania zawodu", ich poziom odpowiedzialności jest niski, ale, w odróżnieniu od tego jak najczęściej wygląda to w Polsce, pracują już w pełnym wymiarze godzin, tak jak ich starsi koledzy, czyli co najmniej 9:00-17:00. W zależności od oddziału i szpitala, część stażystów dyżuruje, a część jest z tego jeszcze zwolniona
• drugi rok - FY2 to okres przejściowy przed specjalizacją, ma się już wtedy pełne prawo wykonywania zawodu i automatycznie większą odpowiedzialność, a także obowiązek dyżurów
• aby aplikować należy ukończyć studia, ale nie można mieć zrobionego polskiego stażu
• jeśli ktoś ukończył staż w Polsce, może aplikować na tzw.: "standalone FY2" czyli sam drugi rok, co na pewno jest jakąś alternatywą, ale znacznie lepiej wejść do systemu wcześniej i przejść przez oba szczeble, stopniowo zdobywając doświadczenie 
• osoby, które pozytywnie przeszły Eligibility Application, od tego momentu są traktowane na równi ze studentami z UK i wszystkie kolejne etapy rekrutacji są dla nich jednakowe
• na przełomie września i października należy dokonać pierwszej decyzji, szeregując regiony w UK, od tego, w którym najbardziej chcemy się znaleźć do tego, w którym najmniej. Jest ich 20 i warto wcześniej o nich poczytać, w tym także o szpitalach i stosunku chętnych do miejsc w poprzednich latach
• w pierwszym tygodniu grudnia lub stycznia trzeba podejść do Situational Judgment Test [SJT](we wskazanym przez siebie w połowie września jednym z dwóch terminów) Jest to test, który zamiast wiedzy i umiejętności, sprawdza czy kandydat nadaje się do bycia stażystą, czy wie jak postępować w trudnych, mniej lub bardziej codziennych sytuacjach w szpitalu, zgodnie z wytycznymi brytyjskiego kodeksu etyki lekarskiej, ale też logiki i zdrowego rozsądku
• jak najszybciej po zdaniu wszystkich egzaminów, należy załatwić formalności na uczelni, aby z odpowiednim wyprzedzeniem złożyć wniosek do General Medical Council [GMC] o prowizoryczne prawo wykonywania zawodu
• wszystkie szczegółowe informacje dotyczące rekrutacji są dostępne w Applicant's Handbook, który publikowany jest co roku na stronie Foundation Programme, jeśli ktoś poważnie myśli o wyjeździe, to koniecznie trzeba się z tym zapoznać, tegoroczna wersja dostępna tutaj

Mimo całego zamieszania związanego z Brexitem, bycie w Unii Europejskiej nadal pozwala nam aplikować bardzo uproszczoną drogą. Z własnego doświadczenia (i z tego co wyczytałam na Facebook'owej grupie zrzeszającej studentów starających się dostać na staż w UK) najtrudniejszym do przejścia elementem jest zdanie egzaminu językowego na odpowiednio wysokim poziomie. Wynika to z tego, że jedynym uznawanym certyfikatem jest IELTS, egzamin składający się z 4 części (odsłuch, czytanie, pisanie i mówienie), w której pisanie i mówienie oceniane są niestety dość mocno subiektywnie. Warunkiem koniecznym do starania się o miejsce stażowe jest uzyskanie minimum 7,5 z każdej części (na 9). Swoją przygodę z przygotowaniami do egzaminu rozpoczęłam na początku piątego roku, miałam mnóstwo czasu, więc pełna zapału wzięłam się za ćwiczenie odsłuchów i czytania ze zrozumieniem, które są dostępne w internecie. O ile to drugie nie stanowiło żadnego problemu (może poza zadaniami prawda/fałsz/brak informacji, z którymi od zawsze mam problem), tak odsłuch wydawał mi się absurdalny. Jak mam wysłyszeć wszystkie szczegółowe informacje i zdążyć je zapisać, skoro mogę odtworzyć nagranie tylko raz?! Po zrobieniu kilkudziesięciu odsłuchów, doszłam do wniosku, że dalsze ćwiczenie w ten sposób nie ma sensu, bo uzyskiwany przeze mnie wynik zależał już tylko od szczęścia, a dokładniej od tego, czy umiałam bezbłędnie zapisać słowa, które usłyszałam. Nadal nie podobało mi się to, że odsłuch będzie puszczony tylko raz, bo wymaga to dużego skupienia, ale byłam dość spokojna o pierwsze dwie części testu. Do części polegającej na rozmowie, nie za bardzo miałam jak się przygotować. Choć na co dzień piszę po angielsku z wieloma osobami, to nie mam żadnych bliższych znajomych, z którymi mogłabym się przygotowywać stricte pod kątem egzaminu. Dodatkowo, podobnie jak w przypadku odsłuchu, tutaj także dużą rolę gra szczęście. Po pierwsze, szczęście do wylosowanego tematu, a po drugie do egzaminatora. Ściągnęłam sobie na telefon aplikację z zagadnieniami, na które można trafić i pytaniami, które się pojawiają i od czasu do czasu, gdy mi się nudziło lub miałam wyrzuty sumienia, że się nie przygotowuję, gadałam sama do siebie. No i tym samym została mi ostatnia część egzaminu, uznawana przez wszystkich za najtrudniejszą, pisanie. Za naukę do niej zabrałam się dopiero koło lutego, albo nawet marca, bo odciągnęło mnie życie studenckie, Święta, wyjazdy i egzaminy na studiach, a poza tym zmieniłam zdanie co do terminu podejścia do IELTS (pierwotnie myślałam o lutym, ale po przemyśleniu tego, zapisałam się na ostatni weekend kwietnia). Nie będzie to przesadą jeśli napiszę, że żaden egzamin przez 5 lat studiów, nie zmęczył mnie psychicznie tak bardzo jak przygotowania do tej części certyfikatu. Moja biedna przyjaciółka musiała wysłuchiwać mojego narzekania i załamywania się po kilka razy dziennie, tak bardzo mi nie szło. Część pisemna składa się z dwóch zadań, pierwsze z nich, nad którym spędziłam zdecydowanie więcej czasu w trakcie nauki, mimo że można uzyskać za nie 1/3 punktów, to raport na 150 słów, podsumowujący widoczny na załączonym obrazku diagram, wykres bądź schemat. Największym problemem było dla mnie przeanalizowanie danych i wybranie z nich tego co najważniejsze, tak aby jednocześnie, zawrzeć wszystkie wymagane informacje, wykazać się znajomością struktur i gramatyki oraz zmieścić się w 20min. Przed podejściem do kwietniowego egzaminu, napisałam około 30 zadań, a mimo tego byłam bardzo niepewna swoich umiejętności. Drugie zadanie to rozprawka na 250 słów, która dzięki temu, że dotyczy bardziej ogólnych tematów (społecznych, ekologicznych itp), nie była dla mnie problemem, a w ramach przygotowań oglądałam głównie filmiki na YouTube, na których nauczyciele języka angielskiego, wyjaśniali na jakie aspekty gramatyczne i strukturalne należy zwrócić uwagę, aby dostać jak najwięcej punktów. Warto tutaj wspomnieć, że zanim zaczęłam naukę, po wstępnym rozeznaniu, dowiedziałam się, że nawet native speakerzy mają często problem z uzyskaniem wysokich wyników, mimo znajomości kryteriów oceniania, co nie nastrajało zbyt pozytywnie. Do tego dochodził jeszcze aspekt finansowy, choć daleko mu do cen egzaminów niezbędnych do USA czy Kanady, podejście do IELTS kosztuje obecnie 790zł, więc trochę presji było. No cóż, nikt nie mówił, że zawsze będzie łatwo. Zrobiłam tyle ile byłam w stanie i tuż przed Wielkanocą podeszłam do IELTS po raz pierwszy (i niestety nie ostatni). Na wyniki czekałam 2 tygodnie, podczas których zupełnie o nich nie myślałam, bo byłam zajęta innymi rzeczami, między innymi świetną zabawą na majówce w Budapeszcie. Gdy w końcu upłynęło 14 dni i weszłam na swoje konto, sprawdzić jak mi poszło, potwierdziło się to, czego się obawiałam, mój wynik był zbyt niski. O ile średnią 8 i poziom C1 można uznać za zbyt niskie... Niestety, dla Foundation Programme nie ma znaczenia łączny wynik (a moim zdaniem powinien, bo po 2 miesiącach praktyk w UK nie miałam wątpliwości, że mój poziom języka jest w pełni wystarczający do pracy w szpitalu), liczy się to, że z części pisemnej uzyskałam 6. Wiedziałam, że może dojść do takiej sytuacji, dlatego założyłam, że zostawię sobie wystarczająco czasu, na ewentualną jedną poprawkę, a jeśli ona także nie pójdzie tak jak trzeba, to odpuszczę i będę podchodzić rok później, aplikując na stand-alone FY2. Drugi termin wypadał w weekend przed egzaminem z neurologii, więc poza napisaniem 5 tekstów dla przypomnienia sobie schematu, nie zrobiłam zupełnie nic. Okazało się, że nie ma to znaczenia, bo odsłuch, który odbywał się w sali gimnastycznej jakiegoś liceum, był niemożliwy do zrozumienia, więc byłam pewna, że nie dostanę z niego nawet wymaganych 7.5. Byłam załamana. Jeszcze przed wyjściem z sali napisałam zażalenie, powołując się na to, że przy poprzednim podejściu otrzymałam najwyższą możliwą ocenę z odsłuchu, a tym razem będzie to niemożliwe, ale nie liczyłam za bardzo na to, że kogoś będzie to obchodzić. Na szczęście British Council mnie pozytywnie zaskoczyło, rozpatrzyli moją skargę pozytywnie i zaoferowali zwrot pieniędzy lub darmowe podejście do dowolnego innego terminu. Miałam już serdecznie dosyć IELTS i w pierwszym odruchu chciałam odzyskać pieniądze i odpuścić temat wyjazdu do Wielkiej Brytanii, byle tylko nie musieć już o tym myśleć. Jednak po przemyśleniu sprawy i sprawdzeniu dostępnych terminów, zdecydowałam, że dam sobie jeszcze jedną szansę, korzystając z tego, że dwa dni po moim ostatnim egzaminie na studiach była organizowana sesja egzaminacyjna w moim rodzinnym mieście, do którego i tak wracałam. W ten oto sposób, po raz trzeci, znalazłam się na sali pełnej studentów, walcząc o te nieszczęsne 7.5 z części pisemnej. Z egzaminu wyszłam bardziej zadowolona niż po pierwszym razie, ale wydawało mi się, że części: pisemna i ustna i tak poszły mi gorzej niż przy próbie numer dwa. (Oficjalnie nie dostałam wyników drugiego podejścia ze względu na zażalenie, to udało mi się je sprawdzić w systemie, dlatego wiedziałam, że poprawiłam część pisemną z 6 na 7, a część ustną z 7 na 8). Okazało się, że tylko częściowo miałam rację. Część ustna faktycznie została oceniona trochę gorzej, ale nadal mieściłam się w wymaganym min.7.5, a co więcej, ku mojej ogromnej uldze i radości, z części pisemnej także uzyskałam wynik 7.5 (o tym jak absurdalny jest to egzamin świadczy między innymi to, że przy zerowym nakładzie pracy, mój ogólny wynik poprawił się z poziomu C1 na C2 na dwóch miesięcy). Tym sposobem, rzutem na taśmę, udało mi się wgrać do systemu wszystkie potrzebne dokumenty i przejść pozytywnie Eligibility Application. Zapisałam się już także na grudniowy termin SJT, kolejnego egzaminu, który jest loterią, ale tym razem trochę łatwiejszą do przejścia. Kupiłam już nawet super tanie bilety do Londynu, więc będzie mnie to kosztowało bez porównania mniej niż IELTS, bo sam egzamin jest darmowy. Do tego Mikołajki w Londynie nie brzmią wcale jak taki zły pomysł :D W kolejnych etapach rekrutacji, tak samo jak brytyjscy studenci, będę musiała, najpierw uszeregować regiony w Wielkiej Brytanii, do których chce aplikować, następnie, gdy dostanę informację zwrotną dokąd się dostałam, uszeregować "podregiony", a dalej konkretne programy w ich obrębie. W związku z tym, w ostatnich tygodniach, każdą wolną chwilę spędzam czytając o poszczególnych regionach, szpitalach, pogodzie, atrakcjach i wszystkim co potencjalnie może mi pomóc w podjęciu tej decyzji. Moja droga do stażu w Wielkiej Brytanii jeszcze się nie skończyła i pewnie dopóki tam nie wyjadę, cały czas będę używać "jeśli", a nie "kiedy", ale wiem, że najbardziej męczącą część mam już za sobą. Teraz pozostaje mi zdecydować dokąd konkretniej chcę się dostać, pilnować terminów i zdać wszystkie egzaminy na 6 roku jak najszybciej, bo bez tego nie będę mogła złożyć podania o "prowizoryczne prawo wykonywania zawodu", które będę potrzebować już na początku sierpnia 2020. To jest chyba największa wada wyjazdu tam na staż. Zamiast najdłuższych wakacji na studiach, czeka mnie tylko miesiąc wolnego, który upłynie mi pod hasłem przeprowadzki i załatwiania miliona dokumentów.